Hakaret suçu Türk Ceza Kanunu’nda Şerefe Karşı Suçlar ve Devletin Egemenlik Alametlerine ve Organlarının Saygınlığına Karşı Suçlar başlıkları altında düzenlenmiştir. Bu yazımızda ilk kısım olan ve TCK 125 ile tanımlanmış olan Şerefe Karşı Suçlar başlığı altında düzenlenmiş olan Hakaret Suçu’nu inceleyeceğiz.
Hakaret Suçu Tanımı: Hakaret suçu hukuki konu olarak kişinin onur ve saygınlığını oluşturur. Suçun meydana gelebilmesi için yapılan davranışın muhatabı küçük düşürmek amacıyla yapılması gerekir.
Hakaret suçu TCK 125’te tanımlanmıştır. Bu maddeye göre Hakaret suçu iki şekilde gerçekleşebilir.
Huzurda Hakaret
- Bir kimseye onur, şeref ve saygınlığını rencide edebilecek nitelikte somut bir fiil veya olgu isnat eden (…) (1) veya sövmek suretiyle bir kimsenin onur, şeref ve saygınlığına saldıran kişi, üç aydan iki yıla kadar hapis veya adlî para cezası ile cezalandırılır
Gıyapta Hakaret
Mağdurun gıyabında hakaretin cezalandırılabilmesi için fiilin en az üç kişiyle ihtilat ederek işlenmesi gerekir.
- Fiilin, mağduru muhatap alan sesli, yazılı veya görüntülü bir iletiyle işlenmesi halinde, yukarıdaki fıkrada belirtilen cezaya hükmolunur.
HAKARET SUÇUNDA ZAMANAŞIMI, ŞİKAYET VE UZLAŞTIRMA
Hakaret suçu takibi şikayete bağlı suçlar kategorisindedir. Yani savcılar re’sen soruşturma başlatamazlar. Takibatın başlaması için mağdurun şikayette bulunması gerekir. Bu şikayet de zamanaşımına tabidir. Hakaret suçunda zamanaşımı süresi mağdurun hakareti ve hakaret edeni öğrendiği andan itibaren 6 aydır. Yani mağdur hakaret edeni ve hakareti öğrendiği andan itibaren 6 ay içinde şikayette bulunmazsa dava hakkını kaybeder.
Ancak suçun kamu görevlisine karşı işlenmesi kanunda bir istisna hali olup kamu görevlisine görevinden ötürü hakaret edilmesi durumunda savcılar re’sen harekete geçer ve hak düşürücü zamanaşımı süresi işlemez.
Hangi Sözler Hakaret Suçunu Oluşturur?
Hangi sözlerin hakaret oluşturacağına dair bir çok yüksek mahkeme kararı vardır. Burada hangi sözün hakaret olup olmadığının kanunda sayılması imkansız bir durumdur. Bir suçun hakaret oluşması için kişi onur ve haysiyetine bir saldırı amacının güdülmesi gerekmektedir. Ancak şerefsiz, aşağılık, sinkaflı küfürler ya da toplum içinde kötü üne sahip hayvanların isminin kullanılması açıkça hakaret oluşturur.
Hakaret suçunun haksız bir fiile karşı işlenmesi kusuru hafifleten ya da kaldıran bir sebeptir.
Hakaret Suçunun Cezası:
Suçun basit şeklinde, hakaret suçunun cezası 3 aydan 2 yıla kadar hapis veya adli para cezasıdır.
Bir kimseye onur, şeref ve saygınlığını rencide edebilecek nitelikte somut bir fiil veya olgu isnat eden veya sövmek suretiyle bir kimsenin onur, şeref ve saygınlığına saldıran kişi, üç aydan iki yıla kadar hapis veya adlî para cezası ile cezalandırılır. Mağdurun gıyabında hakaretin cezalandırılabilmesi için fiilin en az üç kişiyle ihtilat ederek işlenmesi gerekir (TCK m.125/1).
Suçun basit şeklinde hakim ya hapis cezası ya da adli para cezası verecektir. Her iki cezanın aynı anda verilmesi mümkün değildir. Hakim gerekçeli kararında neden hapis cezası veya adli para cezası verdiğini de açıkça gerekçelendirmek zorundadır.
Nitelikli Hakaret Suçunun Cezası (TCK 125/3)
Suçun nitelikli hallerinin oluşması durumunda hakaret suçunun cezası, 1 yıl ile 2 yıl arasındadır (TCK m.125/3).
Hakaret suçunun;
(1) Kamu görevlisine karşı görevinden dolayı,
(2) Dini, siyasi, sosyal, felsefi inanç, düşünce ve kanaatlerini açıklamasından, değiştirmesinden, yaymaya çalışmasından, mensup olduğu dinin emir ve yasaklarına uygun davranmasından dolayı,
(3) Kişinin mensup bulunduğu dine göre kutsal sayılan değerlerden bahisle, işlenmesi halinde, cezanın alt sınırı bir yıldan az olamaz.
(4) Hakaretin alenen işlenmesi halinde ceza altıda biri oranında artırılır.
(5) Kurul hâlinde çalışan kamu görevlilerine görevlerinden dolayı hakaret edilmesi hâlinde suç, kurulu oluşturan üyelere karşı işlenmiş sayılır. Ancak, bu durumda zincirleme suça ilişkin madde hükümleri uygulanır
